You are using an outdated browser. For a faster, safer browsing experience, upgrade for free today.

هذه الأيام ، يستخدم شركاء العمل ومنتجي السلع والخدمات مجموعة متنوعة من الأساليب لتحويل قيمة السلع أو الخدمات المشتراة. سبب هذا التنوع في الدفع هو ملائمة نوع الدفع مع شروط طرفي العقد ، وشروط الدفع المتفق عليها في العقد لضمان حقوق كلا الطرفين وكذلك سهولة الدفع. من أجل تعريف القارئ بطرق الدفع الثلاثة الأكثر شيوعًا ، يتم تقديم وصف موجز لها أدناه.

يرجى قراءة المقال ، إذا وجدت أنه مفيد ، شاركه مع أصدقائك وزملائك.

نقداً

من أكثر طرق الدفع شيوعًا دفع حق البضائع نقدًا. في طريقة الدفع هذه ، يسلم المشتري مبلغ العقد، إما كامل المبلغ أو على عدة أجزاء في المكان المتفق عليه مع البائع ، ويتلقى إيصال الدفع من البائع. و يتعهد البائع بتزويد المشتري بإيصال بالمبلغ الكامل أو نسبة مئوية منه (وفقًا للعقد) وأخذ المبلغ المدفوع بعين الإعتبار للوفاء بالتزاماته التعاقدية.

في طريقة الدفع هذه ، لا يتحمل البائع أي مخاطرة بينما تكون مخاطر المشتري عالية. تُستخدم طريقة الدفع هذه فقط للشركات التي تقدم البضائع على الفور أو يتمتع كلا الطرفين بمعرفة وثقة عالية جدًا في بعضهما البعض ، وحیث یعتبر الطرفان شريكًا تجاريًا.

التحويل المصرفي

الدفع النقدي ليس مناسبًا لجميع الزبائن، حيث يتطلب استخدام هذه الطريقة قدرًا كبيرًا من الثقة المتبادلة ، لذلك هناك خيار آخر متاح للزبائن وهو استخدام التحويل المصرفي.

في هذه الطريقة ، يقوم المشتري بإيداع مبلغ البضائع وفقًا للاتفاقيات المبرمة ، في رقم حساب البائع الذي یُبعث له. ويمكن أن يشمل هذا الدفع المبلغ الإجمالي للسلع أو جزء منه ، ولكن يجب أن يكون وفقًا للاتفاقيات المبرمة في العقد.

بعد الإيداع ، يطلب المشتري من البائع تأكيد استلام قيمة البضائع من خلال تقديم وصل إيصال للمبلغ المتفق عليه. يمكن أن يكون الدفع عن طريق التحويل المصرفي بداية الالتزامات التعاقدية لكلا الطرفين أو نهايتها. في هذه الحالة ، إذا كان دفع قيمة البضائع هو مقدمة لبدء الالتزامات التعاقدية ، فإن مخاطر المشتري ستكون عالية. ولكن إذا تم دفع قيمة البضاعة بعد استلامها ، فإن مخاطر البائع ستكون عالية. يمكن للبائع أو المشتري الحصول على ضمان من الطرف الآخر مقابل المخاطرة التي يقبل کل منهما.

اعتماد مصرفي

الطريقة الأخرى لدفع قيمة البضاعة هي فتح اعتماد المصرفي في البنك المتفق عليه من قبل المشتري للبائع. لا يمكن للبائع صرف الاعتماد المصرفي إلا في الحالات التالية: 1. تم توفير جميع مستندات الشحن التي يطلبها البنك – المتفق عليها وقت فتح الاعتماد -. 2. أن يحين الوقت لصرف الاعتماد المستندي. من الواضح أن كل هذه الشروط يمكن أن تكون جزءًا من الاتفاق بين الطرفين قبل فتح الاعتماد. إلى جانب ذلك ، يمكن للمشتري طلب المزيد من المستندات لضمان مطابقة البضائع المرسلة من قبل البائع مع البضائع المتفق عليها في العقد. وبالمناسبة ، يجب أن يستند وضع هذه المستندات أثناء الدفع عن طريق الاعتماد إلى اتفاق بين الاثنين الأطراف وقبل افتتاح LC.

إذا كان هناك شرط مسبق للاعتماد ، فإنه يسمى خطاب الاعتماد غير النشط ويمكن صرفه فقط عند استيفاء الشروط المذكورة. ومع ذلك ، إذا لم يكن للاعتماد أي شروط مسبقة ، فإنه يسمى خطاب الاعتماد النشط.

بقبول الـ LC ​​، يلغي البائع مخاطر عدم السداد من قبل المشتري. من ناحية أخرى ، يضمن المشتري أن البائع سيرسل البضائع بالتأكيد. باختصار ، فإن طريقة الدفع هذه تعمل على موازنة المخاطر.

الاعتماد المستندي له العديد من الأنواع المختلفة التي تعتمد على شروط الاستخدام ، ويمكن استخدام كل منها بما يتناسب مع شروط ورغبات التجار حول العالم.

أنواع الشروط المتاحة للاعتماد المصرفي

  1. الاعتماد المصرفي المؤقت

أ.  Sight LC: في حالة At Sight LC ، بعد الاطلاع على مستندات الشحن ، سيدفع البنك للبائع ، إذا تم استيفاء جميع الشروط المتفق عليها والتي تم الاتفاق عليها عند فتح خطاب الاعتماد مع البنك.

ب. LC للدفع المؤجل: في LC للدفع المؤجل ، يدفع البنك قيمة البضائع في التاريخ المحدد في الاتفاقية الأولية ، وذلك إذا تم توفير جميع المستندات من قبل البائع وتم استيفاء جميع الشروط.

ج. Usance LC: Usance LC هو نوع من خطاب اعتماد الدفع المؤجل ، مع الفارق أن البنك يصدر Clean Draft للبائع في مقابل المهلة التي يمنحها البائع للمشتري ، حیث يمكن تحويل الـ Clean Draft إلى آخرين في السوق.

  1. اعتماد غير قابل للإلغاء: في الاعتماد المصرفي هذا ، يمكن للمشتري والبنك المُصدر تغيير شروط الائتمان الأولية فقط في حالة الإتفاق مع البائع.
  1. إعتماد مصرفي من حيث قابلية النقل للآخرين

أ. خطاب اعتماد قابل للتحويل: يمكن تحويل خطاب الاعتماد هذا إلى آخرين. قابلية النقل ميزة للبائع. اسمحوا لي أن أوضح هذا بمثال. افترض أن نوع LC المفتوح يعتمد على الوقت وأن الموعد لم يحن بعد لصرف الاعتماد. من ناحية أخرى ، يحتاج البائع لأي سبب من الأسباب إلى استلام المال مقابل البضائع المباعة. في هذه الحالة ، عن طريق تحويل الاعتماد المستندي للآخرين ، يمكن صرفه قبل تاريخ الاستحقاق.

ب. اعتماد غير قابل للتحويل: أي مستند ائتمان لا يمكن تحويله إلى مستند الآخر، فهو إعتماد مصرفي غير قابل للتحويل.

  1. الاعتماد المصرفي ظهر بظهر: يتم فتح خطاب الاعتماد ظهر بظهر من قبل الطرف الثاني لصالح طرف ثالث إستناداً إلی الاعتماد الأول. على سبيل المثال ، يفتح المشتري خطاب اعتماد للبائع. البائع إما غير قادر أو غير راغب في إنتاج البضائع ، لذلك يفتح اعتماد لطرف ثالث يمكنه إنتاج البضائع وإرسالها إلى المشتري. يفتح البائع خطاب الاعتماد الثاني هذا للمنتج ، بناءً على وجود وصلاحية خطاب الاعتماد المقدم من المشتري.
  1. خطاب الاعتماد المستندي آلبند الأحمر: في هذه الحالة ، يمكن للمستفيد من خطاب الاعتماد المستندي تلقي مبالغ مالية كدفعة مسبقة من البنك الافتتاحي للائتمان أو من البنك المؤيد للائتمان.
  1. خطاب اعتماد متجدد: يُطلق على ائتمان المستند الذي يتم إعادة تنشيطه تلقائيًا بعد دفع قيمة البضائع (للشحنات اللاحقة) اسم الإعتماد المتجدد. في هذه الحالة ، لا يلزم فعل أي شيء لتجديد هذا النوع من الإعتماد.
  1. Stand By LC: خطاب الاعتماد هذا مشابه جدًا للضمان المصرفي (PBG). طريقة الدفع للبضائع الواردة في العقد ليست LC ويعمل Stand by LC كضمان ، بحيث في حالة عدم الوفاء بالتزامات المشتري تجاه البائع – في مجال الدفع مقابل البضائع – يمكن للبائع صرف الاعتماد المستندي. بالطبع ، خطاب الاعتماد هذا له شروط صارمة ، ويجب تطبيق جميع شروط العقد ، مثل وقت إرسال البضائع ، بشكل منتظم ، وإذا كان هناك اختلاف بسيط ، مثل كتابة اسم المستفيد بشكل خاطئ ، البنك سيرفض دفع الإعتماد.

وتجدر الإشارة إلى أنه إذا طلب البائع من المشتري تأكيد أي من خطابات الاعتماد المذكورة أعلاه بالإضافة إلى البنك الذي فتح الاعتماد من قبل بنك آخر ، فإن هذا الوضع يسمى خطابات الاعتماد المؤكدة. يحدث هذا عندما يحتاج البائع ، بسبب عدم الاستقرار السياسي والأمني ​​في بلد المشتري ، إلى بنك تابع لجهة خارجية للموافقة على الإعتماد.

بصرف النظر عن الطرق المذكورة للدفع مقابل البضائع ، هناك طرق أخرى مثل Open Account و Clean Draft ، ولكن نظرًا لأنها أقل شيوعًا اليوم ، لم يتم تقديم وصفها في هذه المقالة.

این روزها شرکای تجاری، فروشندگان کالا و خدمات از روشهای متنوعی برای جابه جایی ارزش کالا یا خدمات خریداری شده استفاده می‌نمایند. دلیل وجود این تنوع در پرداخت، تناسب نوع پرداخت با شرایط طرفین قرارداد، شروط پرداخت مورد توافق در قرارداد جهت تضمین حقوق دو طرف و همچنین سهولت در پرداخت است. در ادامه و به جهت آشنایی خواننده با روشهای مختلف پرداخت، شرح مختصری از برخی روشهای متداول در جهان آورده شده است.

لطفا ضمن مطالعه مطلب، اگر آن را سودمند یافتید، با دوستان و همکاران خود به اشتراک بگذارید.

نقد

یکی از روشهای متداول پرداخت در سطح بین المللی، پرداخت وجه کالا به صورت نقد است. در این روش پرداخت، خریدار وجه کالا را بر طبق توافق صورت گرفته به صورت یکجا یا در مراحل متعدد در محل مورد توافق با فروشنده، به ایشان تحویل داده و از ایشان رسید پرداخت وجه کالا دریافت می‌کند. در این روش پرداخت فروشنده متعهد می‌شود در ازای دریافت وجه کالا یا درصدی از آن (طبق توافق) رسید دریافت وجه را در اختیار خریدار قرارداده و در اجرای تعهدات قراردادی خود، مبلغ پرداخت شده را مد نظر داشته باشد.

در این روش پرداخت، رسیک فروشنده کم و ریسک خریدار زیاد است و تنها برای تجارتهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یا تحویل کالا به صورت آنی است یا دو طرف تجارت شناخت و اعتماد بسیار بالایی نسبت به همدیگر دارند، و به نوعی شریک تجاری هم محسوب می‌شوند.

حواله بانکی

پرداخت نقدی برای همه خریداران مناسب نیست ضمن اینکه استفاده از این روش به اعتماد دو طرفه بسیار بالایی نیاز دارد لذا گزینه‌ی دیگری که در اختیار خریداران قرار دارد، استفاده از روش پرداخت با استفاده از T.T است.

در این روش، خریدار وجه کالا را طبق توافقات صورت گرفته به شماره حساب فروشنده که در اختیار وی قرارداده می‌شود واریز می‌نماید. این پرداخت می‌تواند شامل کل مبلغ کالا یا بخشی از آن باشد ولی به هر حال باید طبق توافقات صورت گرفته در قرارداد باشد.

پس از واریز، خریدار با ارائه مدرک پرداخت وجه مورد توافق، از فروشنده می‌خواهد تا دریافت ارزش کالا را تایید نماید. پرداخت از طریق حواله بانکی می‌تواند مقدمه شروع تعهدات قراردادی دو طرف یا خاتمه آن باشد. در این روش چنانچه پرداخت ارزش کالا مقدمه شروع تعهدات قراردادی باشد، ریسک خریدار بالا خواهد بود. اما چنانچه پرداخت ارزش کالا پس از دریافت آن باشد، ریسک فروشنده بالا خواهد بود. در هر صورت بنود قرارداد بین طرفین تعیین کننده همه چیز است. فروشنده یا خریدار می‌توانند در ازای ریسکی که می‌پذیرند از طرف دیگر ضمانت اجرای تعهدات دریافت نمایند.

اعتبار اسنادی (Letter of Credit)

روش دیگر پرداخت ارزش کالا افتتاح اعتبار اسنادی در بانک مورد توافق طرفین توسط خریدار برای فروشنده است. فروشنده تنها زمانی می‌تواند اعتبار اسنادی را نقد نماید که 1. تمامی اسناد حمل مورد درخواست توسط بانک -مورد توافق در زمان افتتاح اعتبار اسنادی- را ارئه نماید. 2. زمان نقد کردن اعتبار اسنادی فرا رسیده باشد. واضح است که تمامی این شرایط می‌تواند جزو توافقات دوطرف قرارداد پیش از افتتاح اعتبار اسنادی باشند. از جمله اینکه خریدار می‌تواند جهت حصول اطمینان از تطابق کالای ارسالی توسط فروشنده با کالای مورد توافق در قرارداد اسناد بیشتری را درخواست نماید اما به هر حال قراردادن این اسناد در ضمن پرداخت از طریق اعتبار اسنادی باید برمبنای توافق دو طرف و پیش از افتتاح LC باشد.

چنانچه اعتبار اسنادی پیش شرط داشته باشد به آن اعتبار اسنادی غیر فعال یا Non-Operative گفته شده و تنها زمانی امکان نقد کردن آن وجود دارد که شروط مورد ذکر تامین شوند. اما چنانچه اعتبار اسنادی هیچ پیش شرطی نداشته باشد به آن اعتبار اسنادی فعال یا Operative اطلاق می‌گردد.

فروشنده با قبول LC ریسک عدم پرداخت وجه کالا توسط خریدار را حذف می‌نماید. از طرفی خریدار هم اطمینان حاصل می‌نماید که فروشنده حتما کالا را ارسال خواهد کرد و به نوعی این روش پرداخت موازنه ریسک را برقرار می‌نماید.

اعتبار اسنادی از نظر شرایط استفاده، انواع بسیار متنوع و مختلفی دارد که هر کدام از آنها می‌توانند به تناسب با شرایط و خواسته‌های بازرگانان در سراسر جهان مورد استفاده قرار گیرند.

انواع شرایط موجود برای اعتبار اسنادی

  1. اعتبار اسنادی زمان‌دار
    1. At Sight LC: در اعتبار اسناد دیداری، بانک پس از رؤیت اسناد حمل، در صورت رعایت تمامی شرایط مورد توافق در هنگام افتتاح اعتبار اسنادی نزد بانک، اقدام به پرداخت وجه محموله به فروشنده می‌نماید.
    2. Deferred Payment LC: در اعتبار اسنادی مؤجل، بانک وجه محموله را در تاریخ تعیین شده در توافق اولیه پرداخت می‌نماید و این به شرطی است که تمام اسناد توسط فروشنده ارائه و تمامی شروط برآورده شده باشند.
    3. Usance LC: اعتبار اسنادی نسیه نوعی اعتبار اسنادی مؤجل است با این تفاوت که بانک در ازای فرصتی که فروشنده به خریدار جهت پرداخت وجه محموله می‌دهد، براتی برای وی صادر می‌نماید که در بازار قابل واگذاری به غیر است.
  1. اعتبار اسنادی Irrevocable LC: در این اعتبار اسنادی خریدار و بانک گشاینده اعتبار تنها زمانی می‌توانند در شرایط اولیه اعتبار تغییر ایجاد کنند که نظر فروشنده را جلب کرده باشند.
  1. اعتبار اسنادی از نظر قابلیت انتقال به غیر
    1. Transferable LC: این اعتبار اسنادی قابل انتقال به غیر است. قابلیت انتقال به غیر برای فروشنده یک مزیت محسوب می‌شود. اجاز دهید این مطلب را با مثالی شرح دهیم. فرض کنید نوع LC افتتاح شده از نوع مدت دار بوده و هنوز زمان نقد کردن اعتبار اسنادی فرا نرسیده باشد. از طرفی فروشنده به هر دلیلی نیاز به دریافت وجه کالای فروخته شده باشد. در این صورت از طریق انتقال اعتبار اسنادی به غیر می‌تواند وجه آن را قبل از سر رسید نقد نماید.
    2. Non-Transferable LC: هر اعتبار اسنادی که قابلیت انتقال به غیر را نداشته باشد، اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال به غیر یا Non-Transferable است.
  1. اعتبار اسنادی پشت به پشت (Back-To-Back): اعتبار اسنادی پشت به پشت، به پشتوانه اعتبار اسنادی دیگری، توسط طرف دوم برای فرد ثالثی افتتاح می‌گردد. به طور مثال خریدار برای فروشنده اعتبار اسنادی افتتاح می‌کند. فروشند یا قادر به تامین کالا نیست و یا نمی‌خواهد آن را تامین کند لذا برای طرف ثالثی که می‌تواند کالا را تامین کرده و برای خریدار ارسال نماید، اعتبار اسنادی افتتاح می‌کند. فروشنده این اعتبار اسنادی دوم را به پشتوانه وجود و معتبر بودن اعتبار اسنادی ارائه شده توسط خریدار به وی، برای تامین کننده کالا افتتاح می‌نماید.
  1. اعتبار اسنادی شرط قرمز Red Clause LC: در این اعتبار اسنادی ذینفع LC می‌تواند تحت شرایطی مبالغی از وجه کالا را به عنوان پیش پرداخت از بانک بازکننده اعتبار یا تایید کننده اعتبار دریافت نماید.
  1. Revolving LC: به اعتباری اسنادی که پس از پرداخت ارزش محموله به طور خودکار دوباره (برای محموله‌های بعدی) فعال می‌شود، اعتبار اسنادی تجدیدپذیر یا گردان گفته می‌شود. در این شرایط برای تجدید اعتبار آن نیاز به انجام هیچ کاری نیست.
  1. اعتبار اسنادی آماده به کار Stand By LC: این اعتبار اسنادی بسیار شبیه به ضمانت بانکی عمل می‌کند. روش پرداخت وجه محموله در قرارداد روش دیگری غیر از LC می‌باشد و اعتبار اسنادی آماده به کار به عنوان وجه الضمان عمل می‌کند به طوری که در صورت عدم اجرای تعهدات خریدار در قبال فروشنده -در زمینه پرداخت وجه کالا- فروشنده می‌تواند اعتبار اسنادی را نقد نماید. البته این اعتبار اسنادی شرایط سخت گیرانه‌ای داشته و تمام شرایط قرارداد مثل زمان ارسال کالا باید مو به مو اجرا شوند، و چنانچه اختلاف کوچکی پیش آید مثل نوشتار غلط اسم ذینفع، بانک از پرداخت اعتبار سر باز خواهد زد.

لازم به ذکر است که در صورتی که فروشنده از خریدار بخواهد هر یک از اعتبارهای اسنادی ذکر شده در بالا را علاوه بر بانک گشاینده اعتبار، توسط بانک دیگری تایید نماید، به این وضعیت اعتبار اسنادی تایید شده confirmed گفته می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که به دلیل عدم وجود ثبات سیاسی امنیتی در کشور خریدار، فروشنده نیاز داشته باشد تا بانک ثالثی این اعتبار را تایید نماید.

غیر از روشهای ذکر شده برای پرداخت وجه کالا، روشهای دیگری مانند حساب باز و برات وجود دارند اما چون امروز کمتر متداول هستند، شرح آنها در این نوشتار آورده نشده است.